Crossminton Nedir?

Crossminton, tennis, squash ve badminton gibi bir raket spor dalıdır. Ancak tenis ve badmintondan farklı olarak alanları arasında file olmadan iki kare alan içerisinde karşılıklı olarak oynanan bir raket sporudur Crossminton topu badminton topunun minyatürü, raketler ise squash raketi gibi kısadır. Bir takım modifikasyonlarla dış mekanlarda da oynamaya uygun hale getirilen Crossminton, badminton kökenli bir oyundur. Crossminton iç ve dış mekanlarda herhangi bir alanda oynanabilir. Kortlar; kurdeleler, koniler veya tebeşirle kolayca işaretlenebilen herhangi bir kara alanda, kumlu bir toprakta veya başka bir yüzeyde oynama imkanı sağlamaktadır. Bu nedenle, okullarda geniş bir açık alanı kullanarak oynama şansına sahip olursunuz. Bu da gruplara ayırmaksızın, farklı sınıf düzeyindeki öğrencileri kendi aralarında oynatma şansı vermektedir. Crossminton hem koşullandırma hem de koordinasyon becerilerini geliştirmede oldukça motive edici bir rol oynamaktadır (Azor, 2011; Potočníková ve ark., 2018). Crossmintonun amacı, topu kare alanı içerisinde tutmaktır. Bir oyuna servis ile başlanır, ardından bir oyuncu tarafından sayı kazanılana kadar devam eden bir dizi servis atış değişimi yapılır. Rakip bir oyuncunun topu kare alanı dışına vurması veya rakibin topu geri gönderememesi durumunda sayı diğer oyuncuya verilir sunmaktadır. Crossminton raket sporları içerisinde dünyanın en hızlı raket sporu olarak birinci sırada yer almaktadır. Her ne kadar rekabet seviyesi en üst düzeyde olsa da, yeni başlayanlar için hızlı bir erişim sağlar ve becerilerin kazanılması kolaydır. Dayanıklı raketler kısa ve hafiftir, bu da kullanılmasını kolaylaştırır ve daha az bir eforla geniş vuruşlara izin vermektedir. Farklı hızlardaki toplar ile oyun tam olarak çocukların ihtiyaçlarına göre uyarlanabilmektedir. Kuralları diğer raket sporlarına benzemekte ve öğrenciler tarafından kolayca anlaşılabilmektedir. Böylece küçük çocuklar bile hızlı bir şekilde kavrayabilirler. Yapılan çalışmalar sonucunda, crossminton 7 yaşından büyük çocuklar için önerilmektedir. Yeni başlayanlar bile küçük vuruşlar ile kısa süreli rallileri birkaç dakika sonra gerçekleştirebilmektedir. Bu kısa süreli kavrama, oyunculara eğlence dolu bir oyun sunmaktadır. Günümüzde crossminton, artan kulüp sayısı ile birlikte tüm dünya çapında hızla yaygınlaşan bir spor haline gelmektedir. Bu çalışma, yeni bir raket sporu olan crossminton ile ilgili bilgiler vererek gerek rekreatif amaçlı gerekse de müsabık olacak bireylere rehberlik etmeyi ve ülkemizde de bu spor dalını yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır. 

Crossminton Tarihçe 2000-2005 başlangıç yılları 2000 yılında Almanya’nın Berlin şehrinde Bill Brandes, rüzgara direnen bir kuşu hayal ederek bugün speeder olarak bilinen topların ilk prototiplerini yarattı. 2003 yılında Speedminton adlı bir şirket bu fikri devraldı ve bugünkü ismiyle crossminton adlı bir oyun geliştirdi. Crossminton, dış mekanlarda da badminton oynama fikrinden yola çıkılarak, file olmadan farklı alanlarda, daha küçük ve biraz daha ağır bir top ile oynanabilen bir spor dalıdır. Oyun “Speedminton” markası altında satılmış ve pazarlanmıştır. O zamandan beri Speedminton dünya genelinde çok hızlı bir şekilde yayılmıştır. Bu spor 2001 yılında Almanya’da oynanmaya başlandı ve patenti alındı, daha sonra Polonya, Slovakya, Slovenya, Macaristan, İsviçre, İsveç vb. ülkelere yayıldı. Berlin Kreuzberg’de küçük bir parkta geliştirilen bu oyunu, Avustralya, ABD ve Brezilya’nın yanı sıra çoğu Avrupa’da olmak üzere rekreatif amaçlı oynayan 2,5 milyon kişi bulunmaktadır. Bir oyun bir spora dönüşüyor 2005-2010 İlk kulüpler 2005’te kuruldu ve başta bölgesel olmakla birlikte uluslararası turnuvalar gerçekleşti. İlk Speed Badminton ulusal federasyonları 2007’de Almanya ve İsviçre’de kuruldu. Daha sonraki yıllarda, organize edilen birçok turnuvanın yanı sıra, antrenör ve hakem eğitim ve gelişim seminerleri verildi. Uluslararası kuruluş olan International Speed Badminton Organisation (ISBO) doğdu Almanya’nın Berlin şehrinde 25 Ağustos 2011’de, Uluslararası Speed Badminton Organizasyonu adı altında ilk uluslararası organizasyon kuruldu. Bir gün sonra, ilk Uluslararası Speedminton Dünya Şampiyonası, 29 ülkeden 380›in üzerinde katılımcı ile gerçekleşti. 2011 yılından itibaren 2011 (Berlin, Almanya), 2012 (Porec, Hırvatistan), 2013 (Berlin, Almanya), 2014 (Varşova, Polonya), 2015 (Berlin, Almanya), 2016 (Brest, Fransa), 2017 (Varşova, Polonya), 2018 (Skien, Norveç) ve 2019 (Budapeşte, Macaristan) olmak üzere her yıl uluslararası turnuva yapılmaktadır. 2015 yılında Uluslararası Speed Badminton Organizasyonu Genel Kurulu’nda delegeler tarafından Speed Badminton ismi Crossminton olarak değiştirilmek üzere karar alındı ve organizasyonun adı Uluslararası Crossminton Organizasyonu (ICO) olarak değiştirildi. Bu kararın nedeni hem Speedminton ismine sahip ticari bir firmanın var olması hem de sporu geleneksel badmintondan ayırarak daha özgün bir kimlik yaratmanın amaçlanmasıydı. Speedminton ismi 1 Ocak 2016 tarihinde Crossminton resmi olarak değiştirildi (https://crossminton.org; Potočníková ve ark., 2018). Türkiye’de ilk resmi müsabaka 2013 yılında Antalya’da yapılmıştır. 2013 yılından itibaren Türkiye Üniversite Sporları tarafından düzenli olarak her yıl crossminton müsabakası gerçekleştirilmektedir.

CROSSMİNTON EKİPMANLARI



Crossminton raketleri alüminyum, grafit ve kevlar olmak üzere üç farklı maddeden yapılmış alternatif sunmaktadır. Ağırlığı yaklaşık 130-190 g. aralığında olup raket türüne göre farklılık göstermektedir. Raket boyu yaklaşık 60 cm.’dir. Crossminton raketleri vuruş yüzeyi ile kavrama noktası arasındaki mesafenin kısa olması nedeniyle tenis ve badminton raketlerine kıyasla daha küçüktür. Bu nedenle her yaş grubundaki oyuncular raketi kolaylıkla kontrol edebilmektedir.

Toplar (Speeders)


Eğlence topu (Fun speeder) Müsabaka topu (Match speeder)

Gece topu (Night speeder) Crossminton topları şekil olarak badminton toplarına benzemektedir ancak badminton toplarından daha küçük ve daha ağırdır. Crossminton toplarına “speeder” adı verilmektedir. Kafadaki oyuklar (çukurlar) ayrıca hava direncini azaltmaktadır. Her topun kafasında, kafanın önündeki hava kanaldan geriye doğru akarken uçuş yolunu sabitleyen bir delik bulunmaktadır. Kafa yüzeyinin kauçuk yapısı optimum kontrolü garanti etmekte ve daha az güçle geniş vuruşlar yapmayı sağlamaktadır. Crossminton topları 7-9 gram ağırlığındadır. Toplar, eğlence topu (fun speeder), maç topu (match speeder) ve gece topu (night speeder) olmak üzere üç çeşittir. Eğlence topu, rekreatif amaçlı oynayanlar için daha uygundur. Çünkü biraz daha hafiftir ve havada daha uzun süre kalır. Buna karşılık maç topu, rekabetçi ortamlarda oynamak isteyenler için idealdir, çünkü maç topu daha ağırdır ve havada daha kısa bir süre kalır. Gece topu ise, farklı oyun deneyimi ve gece oynamak için fırsatlar arayanlar için oldukça uygundur. Çünkü topun iç kısmına fosforlu bir materyal yerleştirilmesinden dolayı karanlıkta parlamaktadır. Bu da oyuncular için farklı bir deneyim seçeneği sunarken, inanılmaz bir haz hissi oluşturmaktadır.

Oyun Alanı

Maç kortu her biri 5.5 x 5.5 metre olan iki kare alandan oluşmaktadır. İki kare alan arasındaki mesafe ise 12.8 metredir  Farklı yaş gruplarındaki bireyler müsabakalar dışında hemen hemen her alanda rekreatif amaçlı crossminton oynayabilmeleri için kolaylıkla oyun sahasına ulaşma imkanına sahiptirler.



Yukarıdaki resimlere bakıldığında huniler yardımıyla, dış alanlarda (park, bahçe veya piknik alanı gibi) oyun alanı oluşturulabilir (Şekil 1). Yine huniler yardımıyla veya hunilere ihtiyaç duymaksızın kumsalda alan çizgileri oluşturularak oynanabilir (Şekil 2). Öğrenciler için okul bahçelerinde tebeşir veya kireç kullanılarak crossminton oyun alanları çizilebilir.

Servis Her iki alandaki oyuncunun hazır olması ile servise başlanır. Oyuncu servisi, servis alanı içinde ve ayağının servis çizgisini geçmeyeceği şekilde kullanması gerekmektedir. Her iki oyuncunun hazır olması ile birlikte servisi atan oyuncunun raket başındaki ilk hareketi servisin başlangıcıdır. Servise başlanıldığı andan itibaren servis vuruşunu gerçekleştirdiği ana kadar raket devam ettirilmelidir. Oyuncu servis atarken raketi el seviyesinin altından kullanmalıdır. Servis kullanıldıktan sonra oyuncu servis alanından çıkabilir. Sete başlayan oyuncu üç servis atışı gerçekleştirir ve ardından servis rakip oyuncuya geçer. Rakip oyuncu da üç servis attıktan sonra servis atışı karşı oyuncuya geçer. Bu durum yalnızca skorun 15:15 beraberlik olduğu durumda değişmektedir. Bu eşitlik durumunda iki sayı farka ulaşılana kadar her oyuncu bir kez servis atar. Çiftler müsabakalarında teklerde olduğu gibi servis oyuncuları 3 servis hakkına sahiptirler. Arka alan oyuncusu servis oyuncusudur. Diğer oyuncu ise hücum oyuncusudur. Servis karşılanması A1->B1->A2->B2 şeklindedir. Çiftler takımının her dört oyuncusu kendi servislerini kullandıktan sonra ilk servis kullanan oyuncu tekrar servise başlar. Bir önceki seti kaybetmiş olan takım bir sonraki sette ilk servis hakkına sahiptir. Forehand Vuruş Tekniği Forehand vuruşu en sık kullanılan vuruştur. Raket sapının yani grip kısmı üzerinde başparmak ve işaret parmağı ile bir “v” oluşturulur. Vuruşa başlarken baskın olmayan ayak geride olmak üzere, ağırlık arkadaki ayaktan ön ayağa doğru aktarılır. Bunun amacı raketi topla buluştururken vücut ağırlığı ile birlikte daha kontrollü ve güçlü bir vuruş yapmaktır. Kontrol için vücudu hedeflenen yöne doğru kaydırmak gerekmektedir. Üst gövdeyi vurma yönüne doğru hareket ettirip sol omuz öne doğru gitmelidir. Vurma kolu geriye gider ve vücut ağırlığı raket olan taraftaki ayağa doğru kayar.

 
Tüm bu hareketler boyunca optimal dengeyi sağlamak için dizlerin hafif bükülmesi gerekmektedir. Vuruş aşamasında vücut ağırlığı raketsiz olan taraftaki ayağa kayar ve üst gövde isabet yönünde döner. Topu öne alarak vücudun ön kısmından vuruş yapılmalıdır. Forehand düşük, yarı yüksek ve yüksek olarak oynanabilir. Backhand Vuruş Tekniği Crossmintonda oyuncular çok az backhand vuruşu tercih etmektedirler. Çünkü oyuncuların backhand vuruşu öncesinde vücudunu hareket ettirmesi ve konumu değiştirmesi gerekmektedir. Vuruşa başlarken, üst gövde vuruş yönüne doğru hareket ettirilir ve vurma kolu hafifçe bükülerek geriye doğru alınır. Vücut ağırlığı raketsiz olan taraftaki ayağa doğru kayar ve dengeyi sağlamak için dizler hafifçe bükülür. Backhand vuruş esnasında, vücut ağırlığı raket olan taraftaki ayağa doğru kayar ve üst gövde isabet yönünde döner. Vurma kolu öne doğru sallanır ve topa gövdenin önünde vurulur. Clear Vuruş Tekniği Clear vuruş tekniği başın üst seviyesinde yüksek seviyeli ve uzun atış yapmak için kullanılan vuruş tekniğidir. Yüksek seviyede oynamanın yanı sıra uzun süreli bir ralli düzenine sahip olmak için kullanılan en etkili yoldur. Clear vuruşuna başlarken, raket olan kol baş arkasına kaldırılır ve dirsekten bükülür. Vücut ağırlığı arkada olan ayaktadır ve dizler hafifçe bükülmüş pozisyondadır. Topa vuruş anında, isabet kolu yaklaşmakta olan topa doğru hareket eder ve gerilir. Alt kol ise saat yönünün tersine doğru hareket eder. Vücut ağırlığı önde olan ayağa doğru kayar. Raketsiz olan kol dengeyi sağlamak için geriye doğru hareket eder. Raket, raketsiz olan tarafa doğru salınım gerçekleştirir ve arkada olan bacak vuruşla birlikte ileri doğru hareket eder. Sayı Sistemi Tekrarlanmak zorunda olmadığı müddetçe her atış sayı olarak kabul edilir. Oyun içerisinde aşağıdaki durumlar sayı olarak sayılmaktadır.

• Servis hataları
• Topun zemine temas etmesi
• Topun oyun alanına düşmesi ve karşılanamaması
• Topun oyun alanı dışına düşmesi

• Topa aynı oyuncu tarafından üst üste iki veya daha fazla kez vurulması
• Vücudun herhangi bir şekilde topla temas etmesi Hatalar Crossminton oyunu içerisindeki hatalar aşağıdaki şekildedir 
• Servisin kurallara uygun olarak atılmaması
• Topun tavana ya da yan duvara temas etmesi
• Topun oyuncu/oyuncuların kıyafetine temas etmesi
• Topun herhangi bir kişiye ya da nesneye temas etmesi
• Topun raketle durdurularak veya yavaşlatılarak daha sonra karşı alana gönderilmesi
• Çiftler maçında eşlerden biri tarafından topa vurulur veya ona dokunulur ve bundan sonra takım arkadaşını tarafından topa vurulması
• Top oyundayken bir oyuncunun rakibin alanına raketle veya vücuduyla birlikte girmesi
• Rakibinin vuruş yapmasına engel olması
• Rakibini sözlü olarak veya jest gibi hareketlerle rahatsız etmesi
• Bir oyuncunun kural ihlali yapması
• Çiftler kategorisindeki maçlarda hatalı servis ve dönüş pozisyonun olması
• Çiftler maçında topa vurma anında arka saha oyuncusu ön saha oyuncunun önüne geçmesi
• Çiftler maçında topa vurma anında ön saha oyuncusu arka saha oyuncunun arkasına geçmesi Tekrar (Let) Tekrar kararı hakem tarafından veya hakemin bulunmaması durumunda oyuncu tarafından verilir. Maç içerisinde eğer tekrar edilmesi gereken bir durum var ise, son ralli geçerli değildir ve en son servis atan oyuncu servisini tekrar eder.

Maç içerisinde tekrar kararı aşağıdaki şekillerde verilir:
 • Servis atan oyuncunun rakibi hazır olmadan servis atması
• Topun oyun içerisinde deforme olması veya parçalanması
• Hakem görüşüne göre, bir oyuncunun rakip antrenörü tarafından dikkatinin dağıtılması
• Hakemin çizgi konusunda net bir görüş bildirememesi
• Ralli sırasında dışarıdan herhangi bir nesnenin alana düşmesi Oyun Oyun kura atışı ile başlar. Kura atışını kazanan oyuncu ilk servisi atma veya istediği alanda oyuna başlama haklarından birine sahip olur. Eğer kura atışını kazanan taraf servis ile başlamayı tercih ederse diğer oyuncu oyuna hangi alanda başlayacağını belirler. Servis “servis alanından” ve el seviyesinin altında kullanılmak zorundadır. Her üç servis atışından sonra servis atma hakkı rakibe geçer. Yani her oyuncu en fazla üst üste üç servis atar. Skorun 15:15’de eşitlendiği durumlarda servis kullanma hakkı, her sayı alındıktan sonra değişmektedir. Seti kaybeden oyuncu bir sonraki sette ilk servis atma hakkına sahiptir  Oyuncular, ışık veya rüzgar gibi oyun koşullarını olumsuz etkileyen durumlarda eşitliği sağlamak için her set sonunda yer değiştirilir. Oyunun 2:2 olması durumunda kazananı belirlemek için maç beşinci sete yani final setine kaldığında, oyuncular her 6 sayıdan sonra saha değiştirirler. Saha değişikliğindeki mola süresi ise 3 dakikadır. Kategorilerdeki her bir maç 5 set üzerinden oynanmaktadır. 5 setin 3’ünü alan taraf galip sayılır. Her set 16 sayıdan oluşmaktadır. 16 sayısına ulaşan ilk taraf seti kazanır. Skorun 15:15’lik eşitlik veya daha fazla eşitlik olduğu durumlarda 2 sayılık üstünlük kurulana kadar set devam eder ve 2 sayı farka ulaşan taraf seti kazanır  Çiftler kategorisindeki maçlar (Takım A; Takım B) şu şekilde oynanmaktadır: Bir takımın her iki oyuncusu da aynı sahada durmaktadır. Her çiftler takımı bir hücum oyuncusundan ve bir arka alan oyuncusundan oluşmaktadır. Vuruş esnasında arka alan oyuncusu takım arkadaşının önünde duramaz. Aksi halde bu hareket takıma sayı kaybettirir. Takım oyuncularının arka ve ön pozisyonları her servis değişimiyle değişir. Yani servis oyuncusu doğal olarak arka alandaki oyuncudur. Sayı sistemi ve saha değişimi tekler maçındaki kurallarla aynıdır Müsabaka Sistemi Takım müsabakaları; tek erkekler, tek kadınlar, çift erkekler, çift kadınlar ve karışık çiftler olmak üzere beş kategoride gerçekleşmektedir. Takım mücadelelerinde bu beş kategorinin en az üçünü alan taraf diğer takıma karşı galibiyet elde etmiş sayılmaktadır. Türkiye’de ferdi müsabakalar yalnızca tek erkekler ve tek kadınlar kategorisinden oluşmaktadır. Merkez hakem kurulu tarafından aksi bir karar alınmadıkça her takımdan en fazla dört erkek ve dört kadın sporcu yarıştırılabilir. Katılımcı sayısına göre 16, 32, 64 veya 128’lik fikstür tercih edilir. Kura çekimi ile oyuncular ilgili fikstüre yerleştirilir ve maçlar eleme sistemi ile gerçekleştirilir.